Шупашкар районӗнчи Ишек ялӗнче лавкка ҫуннӑ. Инкеклӗ лару-тӑру министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ пушар мӗнле майпа тата ӑҫтан тухнине тӗпчеҫҫӗ.
Лавкка паян ҫӗрле, ҫур ҫӗр иртни 1.30 сехетре, ҫуннӑ. Лавкка икӗ хутлӑ. Ӑна харпӑр усламҫӑ уҫнӑ. Ҫулӑм суту-илӳ залӗнче алхаснӑ. Унти тавар ҫунса кайнӑ, лавккан стенисемпе маччи сиенленнӗ.
Пушара сӳнтерме Инкеклӗ лару-тӑру министерствин ӗҫченӗсем виҫӗ пушар цистернипе ҫитнӗ.
Кӳкеҫре пурӑнакан хӗрарӑм ҫухалнӑ. Ҫавӑн пирки унӑн мӑнукӗ тӗнче тетелӗнчи «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи «Кугеси.рф//Общественный совет» (чӑв. Кӳкеҫ.рф//Халӑх ушкӑнӗ) страницӑра паян кӑнтӑрла Кристина Александрова пӗлтернӗ. Ҫын ҫухалнине право хуралҫисене те систернӗ.
Полина Степанова Кӳкеҫри Радуга (чӑв. Асамат кӗперр) урамӗнче пурӑнать. Вӑл — 74 ҫулта.
Полина Степанова килтен ӗнер тухса кайнӑ иккен. Хӗрарӑмӑн тӑванӗсем хӑйсем тӗллӗн шыранӑ, анчах тупма май килмен. Ҫавӑнпа вӗсем ҫынсенчен пулӑшу ыйтнӑ.
Килтен тухса кайнӑ чух хӗрарӑм халат ҫеҫ тӑхӑннӑ пулнӑ тата тутӑр ҫыхнӑ.
Ҫухалнӑ ҫын чирлӗ-мӗн. Вӑл Альцгеймер чирӗпе аптӑрать-мӗн. Тепӗр майлӑ каласан манса кайнипе аптӑрать.
Хӗрарӑма курнисене хӗрарӑмӑн ҫывӑх ҫыннипе, Светланӑпа, 89520234280 номерпе ҫыхӑнма ыйтнӑ. Полицие те пӗлтерме юрать.
Шупашкар районӗнчи Кипечкасси ялӗнче пурӑнакан ҫынсем «Про Город» хаҫата хӑйсен пӑтӑрмахӗ пирки каласа панӑ. Пӗр уйӑх каялла ялта кӗрт йыттисем таҫтан тупӑннӑ. Вӗсем выльӑх-чӗрлӗхе тапӑнаҫҫӗ-мӗн, кушаксене вӗлереҫҫӗ.
«Паян 10 сехетре йытӑсем пирӗн качакана тапӑнчӗҫ. Вӑл вилчӗ. Тепри суранланчӗ», - каласа кӑтартнӑ пӗр хӗрарӑм ҫӳлерех асӑннӑ хаҫата. Ял ҫыннисем вырӑнти админстрацие кӗрт йыттисем пирки пӗлтернӗ, анчах лешсем хальлӗхе нимӗн те туман. Ҫынсем йытӑсем ачасене тапӑнасран хӑраҫҫӗ, хӑйсем те урампа утма шикленеҫҫӗ.
«Нивушлӗ вырӑнти влаҫа ҫапкаланчӑк йытӑсене пеме укҫа-тенкӗ уйӑрса памаҫҫӗ?» - пӑшӑрханать ҫав хӗрарӑм.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Красная Горка ялӗнчи ҫынсем Правительство ҫурчӗ умне пикета тухма хатӗрленни пирки хыпарланӑччӗ. Кӗскен аса илтерер: вӗсене Китай ҫыннисем сӗт савучӗ тума пуҫтарӑнни пӑшӑрхантарнӑ. Халӑх кӑмӑлсӑрланнине кура вырӑнти алминистраци халӑх итлевӗ пулмассине пӗлтернӗ. Аса илтерер: вӑл ку тӑрӑхра иккӗмеш хут иртмеллеччӗ.
Тӳре-шара Красня Горка ялӗ тата федераци ҫулӗ хушшинчи уй-хире китайсене савут тума уйӑрса парасшӑн пулнӑ. Анчах вырӑнти халӑх куншӑн кӑмӑлсӑрланнӑ, ют ҫӗршыв ҫыннисем уй-хире тасамарлатса пӗтерессине пӗлтернӗ.
Сӑмах май, Шупашкар районӗнчи Илпеш ялӗнчи халӑх та китайсене хирӗҫ пулнӑ. Унта та халӑх итлевӗ ирттерме палӑртнӑ, кайран пӑрахӑҫланӑ. Муркаш районӗнчи ҫынсем те Китай усламҫисене хӑйсем патӗнчен «хӑваласа» янӑ.
Китай ҫыннисем пирӗн патра савут ҫӗклӗҫ-и? Ҫак кунсенче Министрсен Кабинечӗ «Сычуань Рэйлвэй Инвестмент Групп Ко.Лтд» тулли мар яваплӑ обществӑпа «Сычуань – Чӑваш Ен» агропромышленноҫ комплексне туса хурасси пирки» килӗшӳ алӑ пуснӑ. Китай ҫыннисем те парӑнасшӑн мар курӑнать…
Чӑваш Енри тата тепӗр икӗ ҫын «Чӑваш Республики тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медальне тивӗҫнӗ.
Хальхинче ҫавӑн пек пысӑк наградӑпа республикӑн прокурорӗ пулса ӗҫленӗ Евгений Жучкова тата Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артистне Владимир Семенова чыслама йышӑннӑ.
Евгений Жучков 1931 ҫулхи раштавӑн 19-мӗшӗнче Мордва Республикинчи Ичалки районӗнчи Ханенеевка ялӗнче ҫуралнӑ. Хусанти патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ. 1984-1994 ҫулсенче Чӑваш Ен прокурорӗ пулнӑ. Тивӗҫлӗ канӑва кайсан вӑл Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн Президиумӗн секретариачӗн ертӳҫинче ӗҫленӗ.
Владимир Семенов 1949 ҫулхи ака уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Ҫӗньял Покровски ялӗнче ҫуралнӑ. Ленинградри патшалӑхӑн театр, музыка тата кинематографи институтӗнче вӗреннӗ. 1972 ҫултанпа Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ӗҫлет. Вӑл — Чӑваш АССР тава тивӗҫлӗ артисчӗ, Чӑваш халӑх артисчӗ, Раҫҫей тава тивӗҫлӗ артисчӗ.
Шупашкар район пульницин тӗп тухтӑрӗ пулма унччен ҫак енӗпе тимленӗ ҫынна, Михаил Алексеева, шаннӑ. Пуҫлӑха ҫӗнӗрен лартнӑскерпе коллектива республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗ Владимир Викторов ӗнер паллаштарнӑ. сывлӑх сыхлав учрежденийӗнче район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Димитриев та пулнӑ. Министрпа район ертӳҫи пульницӑри юсав ӗҫӗ епле пынипе паллашнӑ, кайран коллективпа пуху ирттернӗ.
Ҫак йӗркесен авторӗ пӗлнӗ тӑрӑх, Шупашкар район пульницнче Михаил Алексеев 2011-2014 ҫулсенче тӗп врач тилхепине тытса пынӑ. Вӑл — Шупашкар район ҫынниех. Ӗҫ биографине те районти тӗп пульницӑра пуҫланӑ. Васкавлӑ медицина пулӑшӑвӗн фельдшерӗ пулнӑ, хирурги енӗпе интерн-врачра тӑрӑшнӑ, каярах — хирург-травматологра, травматолог-ортопедра.
Кӳкеҫри «Пӳрнеске» ача пахчинче пӑтӑрмах пулса иртнӗ: 3 ҫулти ачан ури ҫинчи пӳрнине алӑкпа хӗстерсе лартнӑ. Вӑл самаях суранланнӑ, ӑна пульницӑна илсе кайнӑ.
Халӗ Шупашкар районӗн прокуратури тӗрӗслев ирттерет. Ӗҫ-пуҫ ҫапларах пулса иртнӗ. Ачасем иккӗмӗш хутран ҫара уран аннӑ, урама тухма хатӗрленнӗ. Пӗр хӗрача йывӑр алӑка хупнӑ, теприн ури ҫинчи пӳрни хӗсӗнсе ларнӑ.
Ача пахчинчи лару-тӑру лайӑхах мар иккен: алӑк йывӑррӑн уҫӑлать, чӳречисем ҫурӑлса кайнӑ, унитазсем кивелнӗ… Ача-пӑча лапамӗсенчи курӑка ҫулмаҫҫӗ, вӑл ӳссех ларнӑ. Унта ҫуркунне пӗр ача сӑвӑс та ҫаклатнӑ.
Тӗрӗслев вӑхӑтӗнче йӗркене пӑснине тупса палӑртсан мерӑсем йышӑнӗҫ.
Шупашкар районӗнчи Шорчекассинче пурӑнакан Николай Петров тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи «Кугеси.рф/Общественный совет» (чӑв. Кӳкеҫ.рф/Халӑх канашӗ) пабликра ялти ҫӑл шӑпишӗн пӑшӑрханса ҫырнӑ.
Шемшер ял тӑрӑхне кӗрекен Шорчекассинче Ахтень ятлӑ ҫӑл пулнӑ иккен. Анчах юлашки икӗ ҫулта вӑл япӑхнӑ.
Пӗтӗм ял усӑ курнӑ ҫӑла юсас ыйтупа хастар ял ҫыннисем Шемшер ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ патне ҫитнӗ-мӗн. Вырӑнти тӳре-шара вӗсене нимпе те савӑнтарайман. Ҫӑлкуҫа тасатса тӑрассишӗн ял тӑрӑхӗ яваплӑ маррине ӗнентернӗ. Ҫынсене хӑйсен шучӗпе юсама сӗннӗ.
«Ялта пӗр ҫӑл пулмалла мар-ши? Камран пулӑшу ыйтмалла-ши?» — тесе ҫырнӑ пост авторӗ Николай Петров «Кӳкеҫ.рф/Халӑх канашӗ» пабликра.
Тӗрӗссипе, лапсарсене кӑна мар-ха. Ҫывӑхри Шупашкар хулине те, Кӳкеҫ поселокне те, «Юрма» чӑх-чӗп хапрӑкӗнчен инҫех мар вырнаҫнӑ ытти яла та.
Ӗнер Шупашкар районӗнчи Чӑркаш тата Ассакасси ялӗнче пурӑнакансем Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗпе Александр Андреевпа тӗл пулнӑ. Вӗсем хӑнана агрохолдинг кайӑк-кӗшӗк тислӗкне тирпейлекен савут тӑвас ӗҫе чарса лартнине пӗлтернӗ. Каяша вара хире турттараҫҫӗ-мӗн. Хапрӑк хуҫи, Владимир Ермолаев, ҫынсен пӑшӑрханӑвне ӑнланнӑҫи пулнӑччӗ.
Хӑй вӑхӑтӗнче ҫынсем хапрӑка хуптарас тесе петици те ҫырнӑччӗ. Кайӑк-кӗшӗк тислӗкне тирпейлекен предприяти валли «Юрмана» укҫа уйӑрас пирки те пӗлтернӗччӗ. Кӑҫалхи ака уйӑхӗнче унта савут тӑвас ӗҫе кӳлӗннӗччӗ.
Китай пуянӗсем укҫа хывнипе Чӑваш Енре тума палӑртнӑ сӗт-ҫу савучӗ валли Шупашкар районӗнче ҫӗр шыранине Чӑваш халӑх сайчӗ унччен пӗлтернӗччӗ.
Аса илтерер, предприятие малтан Муркаш районӗнче ҫӗклеме шухӑшларӗҫ, кайран Ҫӗрпӳ районне куҫ хывнӑччӗ. Унта та, кунта та хирӗҫлерӗҫ. Савута яхӑнне те ярасшӑн пулмарӗҫ. Нумаях пулмасть Шупашкар районӗнчи Ҫӗньял ял тӑрӑхне кӗрекен Илпеш ҫывӑхӗнче тӑвассипе халӑх итлевӗ ирттерме палӑртнӑччӗ. Ӑна ҫӗртме уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Илпешри ял вулавӑшӗнче йӗркелессине пӗлтернӗччӗ.
Анчах итлев иртмӗ иккен. Ҫакӑн пирки Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Александр Андреев (вӑл Кӳкеҫре ӗҫлесе пурӑнать) тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
-4.7 °C